Wanneer kun je kamerplanten het beste stekken?
Voor alle kamerplanten geldt: stek ze bij voorkeur in hun groeiseizoen, want dan wortelt een plant het snelst en heb je de grootste kans op steksucces. Het groeiseizoen is de periode waarin planten actief groeien. Voor de meeste planten is dit in de lente en zomer, maar sommige winterplanten (zoals jasmijn, asbloem of primula) stek je het liefst tegen het eind van de zomer of in de herfst.
Een van de manieren om planten te stekken is om ze te scheuren. Ga je planten scheuren? Doe dit dan wanneer de plant net begint te groeien of in rust is. Dat is doorgaans in het voorjaar of de vroege herfst.
Verschil tussen stekken en zaaien
De termen ‘stekken’ en ‘zaaien’ worden vaak door elkaar gebruikt. Op zich is dat niet vreemd, want het zijn allebei manieren om een nieuwe plant te laten groeien met een deel van een andere plant. Het grote verschil tussen stekken en zaaien zit in de techniek waarop je een plant vermeerdert. Bij zaaien gebruik je altijd zaden van een volgroeide plant. Bij stekken maak je gebruik van een deel van een volwassen plant, zoals bladeren, stengels of wortels.
De 6 meest voorkomende manieren om te stekken
Er zijn verschillende manieren om planten te stekken. Welke methode het beste is voor jouw groene vriend, hangt af van het soort plant. De 6 meest voorkomende manieren om planten te stekken zijn:
- Stengelstek: bij deze manier van stekken gebruik je een nieuwe stengel of een deel van de stengel van een moederplant om de plant te stekken.
- Kopstek: bij deze manier van stekken snijd je de kop (bovenkant) van de moederplant af, om die vervolgens te laten uitgroeien tot nieuwe plant.
- Bladstek: hierbij gebruik je een blad van de moederplant als nieuwe stek.
- Deelstek (scheuren): bij deze manier van stekken deel je de moederplant in stukken, met wortel en bladeren. Je splitst dus een volwassen plant in meerdere stukken. Dit kan door de plant te ‘delen’ oftewel ‘scheuren’.
- Wortelstek: hierbij gebruik je alleen stukjes wortel van de moederplant om een nieuwe plant te laten groeien.
- Uitloperstek: deze vorm van stekken wordt ook wel pupstek genoemd. Je gebruikt hiervoor jonge scheuten die naast (of aan) de moederplant groeien en vaak al eigen wortels hebben.
Wat heb je nodig om te stekken?
Het moge duidelijk zijn: om te stekken heb je ten eerste een gezonde, mooie moederplant nodig die je graat wilt vermeerderen. Maar wat heb je verder nog nodig om te stekken? Zorg dat je de volgende benodigdheden in huis hebt:
- Een scherp en schoon mesje (of een scherpe en schone schaar). Hiermee kun je het blad, de wortel of de kop van de plant afsnijden.
- Een schoon en leeg werkblad of een lege vloer waar je op kunt stekken.
- Kleine (stek)potjes of kweektray met drainagegaten
- Stekgrond voor in de potjes.
- Eventueel: stekpoeder. Dit bevat groeihormoon, wat de kans op steksucces vergroot doordat de stekjes sneller en sterker wortelen.
- Eventueel: glaasjes of vaasjes als je de stekjes laat wortelen in water.
- Eventueel: een zeil of doek om pot- en stekgrond op te kunnen laten vallen, zodat je alles na het stekken makkelijk en snel kunt opruimen.
- Grotere pot(ten) met potgrond om na een aantal weken je stekjes in te kunnen verpotten.
1. Stengelstek
Met een stengelstek maak je een nieuwe plant van een stengel van de moederplant. Planten die zeer geschikt zijn voor een stengelstek zijn onder andere: Begonia, Ceropegia, Dieffenbachia, Scindapsus en Peperomia.
Stappenplan stengelstek
Ga je planten stekken door middel van stengelstek? Bekijk het onderstaande stappenplan voor steksucces:
- Zoek een stevige, volwassen en gezonde stengel aan de volwassen plant. Knip of snijd een stengel van zo’n 10-15 centimeter af, net boven een blad van de moederplant.
- Haal de onderste bladeren van de stengel, doop de stekjes eventueel in stekpoeder en zet ze in een potje met stekgrond, of laat de stekjes wortelen in water, voordat je ze overzet in grond. Welke manier van wortelen het beste is (stekgrond of water), hangt af van het soort plant.
- Stek je in stekgrond, geef de stekjes dan een scheutje water en dek de potjes eventueel af met een plastic zakje of zet ze eventueel in een kweekkasje. Dit versnelt de wortelvorming.
- Stek je in water, stop de stengel van het stekje dan in een glaasje of vaasje met water. Ververs het water regelmatig en wacht met verpotten totdat er wortels gevormd zijn van zo’n 5 centimeter. Tip: bekijk deze toffe DIY en maak je eigen stekjestrechter om te voorkomen dat je stekjes verdrinken.
- Wanneer de stekjes geworteld zijn, kun je ze verpotten naar een grotere pot met potgrond.
Tip: zet je stekjes op een lichte plek, maar nooit direct achter het glas in de zon (dus niet in de vensterbank). De nieuwe blaadjes zijn kwetsbaar en verbranden als je ze in de zon zet. Zorg er bovendien voor dat de potgrond altijd een beetje vochtig blijft.
2. Kopstek
Bij kopstekken gebruik je de bovenkant van een plant als stek. Planten die zeer geschikt zijn voor kopstek zijn onder andere: Dracaena, Ficus, Yucca en Schefflera.
Stappenplan kopstek
Ga je planten stekken door middel van kopstek? Bekijk het onderstaande stappenplan voor steksucces:
- Gebruik een scherp mes of een schaar om de kop van de plant of stengel zo recht mogelijk af te snijden. Zorg ervoor dat de stek ongeveer 15 centimeter lang is, dan heb je de meeste kans op succes! Knip het stekje af vlak boven een blad van de moederplant.
- Zorg dat de onderste helft van de kopstek geen bladeren meer heeft. Het kan helpen om een paar kleine sneetjes te maken aan de onderkant van de stek. Hierdoor gaat de stek extra hard werken om te herstellen, zich te ontwikkelen en wortels aan te maken.
- Zet de kopstek in een vaasje met lauw water en wacht tot er nieuwe wortels gevormd zijn. Dit kan een paar weken duren, dus bij het stekken is een beetje geduld nodig!
- Als de wortels ongeveer vijf centimeter lang zijn, is het tijd om de kopstek te verpotten.
- Wanneer de stek groot genoeg is, kun je het plantje verpotten naar een ruimere pot met potgrond.
Tip: zet de stekjes op een lichte plek, maar niet in direct zonlicht. De stekjes ontwikkelen zich het beste bij een omgevingstemperatuur van zo'n 20°C.
3. Bladstek
Over het algemeen zijn planten met sterke bladeren geschikt voor een bladstek. Zo maak je van de sterke prayerplant (maranta) bijvoorbeeld zelf een eigen marantafamilie. Bij dit soort planten zorgt een los blad voor zijn eigen wortels, waarna het uitgroeit tot een nieuwe plant. Je hebt voor deze manier van stekken geen water nodig. De volgende planten zijn zeer geschikt voor een bladstek: Aloë Vera, Agave, Vrouwentong, Zamioculcas, Prayerplant en Bladbegonia.
Stappenplan bladstek
Ga je planten stekken door middel van bladstek? Bekijk het onderstaande stappenplan voor steksucces:
- Pak een scherp mesje en snijd het blad zo dicht mogelijk bij de stam of stengel af.
- Verwijder het eventuele steeltje van het blad, zodat het blad straks met de nerf in de potgrond komt. Dip het blad (en dus de nerven) eventueel in een laagje stekpoeder.
- Steek het blad ongeveer 1 cm diep in de stekgrond. Na een tijdje zullen er wortels groeien (dit gebeurt vanuit de nerven). Let op: de kans op succes is groter als je in eerste instantie een aantal aparte bladstekken maakt. Dan heb je later voldoende keuze om een grotere pot te vullen met meerdere gezonde stekjes.
- Wanneer de planten geworteld zijn, kun je ze verpotten naar een grotere pot met potgrond.
Tip: zet de jonge stekken niet in direct zonlicht, maar laat ze geleidelijk wennen. Stekken regelmatig besproeien is goed om de luchtvochtigheid rondom de plant te verhogen. Zet bladstekken niet direct in de vochtige grond om het rotten van je stekjes te voorkomen. De bladeren kunnen vaak even zonder water.
4. Deelstek (scheurstek)
Sommige planten zijn sterk en krachtig genoeg om na scheuren of delen uit te groeien tot eigen plant. Het scheuren of delen van een plant moet wel voorzichtig gebeuren. De volgende planten zijn voorbeelden van kamerplanten die geschikt zijn voor scheurstek: Aglaonema, Alocasia, Calathea en Monstera.
Stappenplan planten delen of scheuren
Ga je planten stekken door ze te scheuren? Bekijk het onderstaande stappenplan voor steksucces:
- Geef je plant een dag voordat je hem wilt scheuren water. Dit zorgt ervoor dat de grond plooibaar is, en het makkelijker is om wortels uit elkaar te trekken zonder ze te beschadigen.
- Haal de plant uit de pot op de dag van het scheuren, en maak de kluit grondig schoon door zoveel mogelijk potgrond van de kluit te halen. Neem hier ruim de tijd voor! Het is belangrijk dat je de wortels zo goed mogelijk ziet.
- Zoek naar natuurlijke scheidingen van de wortelkluit. Die zijn vaak te herkennen aan de afzonderlijke clusters en stengels en wortels.
- Scheur de wortels, en daarmee dus ook de plant, met je handen (of eventueel met een mes) voorzichtig uit elkaar. Haal de verschillende wortels voorzichtig uit elkaar.
- Zet de planten zo snel mogelijk in een pot met potgrond. Zorg ervoor dat de wortels goed bedekt zijn en dat de planten stevig staan. Druk de potgrond niet te stevig aan, want de wortels hebben voldoende zuurstof nodig om weer uit te groeien tot volledige plant.
- Geef de nieuwe planten voldoende water. Maak de potgrond vochtig maar niet te nat om wortelrot te voorkomen.
5. Wortelstek
Wortelstekken wordt ook wel rizoomstekken genoemd, omdat een wortelstok ook wel rizoom genoemd wordt. Bij deze stekmethode gebruik je één of twee wortels van een gezonde plant om een nieuwe plant mee te maken. Belangrijk hierbij is dat je niet meer dan 2 wortels gebruikt, want dan is de schade aan de moederplant te groot. Planten die geschikt zijn voor wortelstek zijn onder andere: Anthurium, Alocasia, Varen, Begonia, Phlebodium en Primula.
Stappenplan wortelstek
Ga je planten stekken door middel van wortelstek? Bekijk het onderstaande stappenplan voor steksucces:
- Haal de moederplant uit de pot en maak de kluit grondig schoon door de potgrond er met je handen af te wrijven.
- Snijd een of twee dikke wortels af, vlak onder de bovenkant van de kluit.
- Snijd de afgenomen wortel(s) in verschillende stukken en plaats ze in een potje met stekgrond. Zorg ervoor dat de wortelstekken volledig bedekt zijn. Bij deze manier van stekken maakt het niet uit hoe lang de stekken zijn, als de stekjes maar in het kweekpotje passen.
- Zet de moederplant zo snel mogelijk terug in de potgrond.
- Na een paar weken groeien er nieuwe wortels boven de grond uit. Dit is het moment om de losse stekken te verpotten naar een iets grotere pot met potgrond.
Let op: niet elke wortelstek groeit uit tot plant, dus zorg ervoor dat je voldoende stekjes hebt om je kans op steksucces te vergroten.
6. uitloperstek
Stekken met uitlopers is misschien wel de makkelijkste manier van stekken, omdat het stekje al naast (of aan) de moederplant groeit. Het stekje heeft dan vaak al zijn eigen wortels en is al een klein plantje op zichzelf. Dit plantje wordt ook wel een pup, baby of scheut genoemd. De volgende planten zijn voorbeelden van kamerplanten die geschikt zijn voor pupstek: Pannenkoekplant, Bananenplant, Aloë Vera, Pachira en Vrouwentong.
Stappenplan uitloperstek (pupstek)
Ga je planten stekken door middel van uitloperstek oftewel pups? Bekijk het onderstaande stappenplan voor steksucces:
- Zit de pup in de grond naast de moederplant? Haal de plant dan even uit de pot en voel met je vingers waar de plant eventueel vast zit. Snijd de verbinding voorzichtig los met een scherp en schoon mes. Haal voorzichtig de pup met wortels weg van de moederplant.
- Zit de kleine stek aan het uiteinde van een stengel? Knip de stek dan zo kort mogelijk af met een scherp en schoon mes.
- Zijn de wortels van je stek al langer dan 5 centimeter? Plaats de pup dan in een pot met potgrond. Geef de plant wat water, en voilà: klaar is je stek!
- Heeft je stek nog niet voldoende wortels (korter dan 5 centimeter)? Dan kun je de stek eventueel eerst op water laten wortelen voordat je de stek verpot. Pak hiervoor een klein glazen vaasje met lauwwarm water, zet het stekje erin en wacht tot de wortels zo’n 5-10 centimeter lang zijn. Ververs het water eens per week.
Stekken in stekgrond of stekken in water?
Veel kamerplanten kun je zowel in de (stek)grond als in water laten wortelen. Welke methode je kiest hangt af van je persoonlijke voorkeur. Er zitten voordelen (en dus ook nadelen) aan beide methodes. Tip: heb je meerdere stekken van een plant? Probeer dan beide methodes uit om te zien wat het beste werkt.
Voordelen van stekken in water
- Je kunt goed zien hoe (en of) de wortels zich ontwikkelen en of ze al lang genoeg zijn om te verpotten.
- Je hoeft je geen zorgen te maken over de vochtigheid van de potgrond en kunt je stek nooit te veel of te weinig water geven.
Voordelen van stekken in potgrond
- Je stekjes hoeven bij het overpotten niet te wennen aan potgrond, want ze zijn al potgrond gewend.
- Je hoeft het stekje met wortels geen extra keer te verpotten (eerst in kleine en dan in grotere pot), waardoor er minder kans is op beschadiging van je stek.
Plant met luchtwortels stekken op water
Bijna alle planten met luchtwortels kun je stekken op water. Stek je een plant met luchtwortels, zoals een Monstera, Scindapsus, Drakenklimop of Philodendron? Zorg er dan voor dat je stek een blad, stengel en luchtwortel(knobbeltje) bevat. Snijd de stek 1-2 centimeter onder de luchtwortel af. Een lange luchtwortel kun je afknippen tot handzame maat. Let op: stek planten met luchtwortels alleen in het stekseizoen (tussen maart en augustus).
Zo stek je een plant met luchtwortels op water
Wil je planten met luchtwortels stekken op water? Bekijk dan het onderstaande stappenplan om je kans op steksucces te vergroten:
- Zoek een stengel met een luchtwortelknobbeltje (vaak te vinden bij vertakkingen). Kies voor een stengel met minimaal 2 bladeren. Knip de stengel schuin af.
- Zet het stekje in een glas met water, zodat de stengel met luchtwortelknobbeltje onder water blijft en het blad boven water blijft. Bladeren mogen niet in het water hangen, want dan gaan ze rotten.
- Nu gaat het plantje wortelen.
- Zijn de wortels minimaal 3 centimeter lang? Verpot de plantjes dan in een potje met potgrond. Zet het stekje erin, druk de grond zachtjes aan en geef de potgrond wat water. Klaar!
Meer weten over gezonde en mooie kamerplanten?
Geïnspireerd geraakt en benieuwd naar meer informatie voor de mooiste en meest gezonde kamerplanten? Ontdek dan dit artikel met de beste tips en basisregels voor de verzorging van kamerplanten. Ook leuk: ontdek hoe je in no-time een groene zithoek of een groene eethoek creëert met je favoriete kamerplanten.
