Ficus Lyrata: kenmerken en plantenfamilie
Ficus Lyrata, ook bekend als Vioolplant, Vioolbladplant en Tabaksplant, is een indrukwekkende kamerplant. Je kunt de plant gemakkelijk herkennen aan de grote, glanzende en leerachtige bladeren in de vorm van een viool. De bladeren kunnen tot zo'n 50 centimeter lang worden! Daar kun je dus niet omheen. De donkergroene bladeren hebben opvallende, lichte nerven, die verzonken liggen in het vioolvormige blad. Er kunnen vijgen groeien aan de plant, maar die zullen niet groeien in jouw woonkamer.
Ficus Lyrata behoort tot de Moraceae, oftewel Moerbeifamilie, waartoe ook planten als Vijgenboom en Moerbei behoren. In de natuur gaat deze neef van de vijg zo enthousiast tekeer dat hij de boom waar hij tegenaan groeit, kan verstikken. De boomvariant kan hierbij 12-15 meter hoog worden. In jouw huiskamer zal het zo’n vaart niet lopen. Tenminste, als je regelmatig snoeit, anders tikt hij met plezier het plafond aan!
Soorten Ficus Lyrata
De Ficus familie is een grote familie. Er zijn zo'n 750 soorten bekend! Ficus Lyrata is een populaire kamerplant die verschillende variëteiten kent. Iedere variant heeft zijn eigen, unieke eigenschappen en kenmerken. Dit zijn de bekendste varianten van Ficus Lyrata:
- Ficus Lyrata 'Standard': dit is de 'gewone' Ficus Lyrata. De plant is te herkennen aan de dikke, groene en glimmende bladeren met een vioolvorm. Deze soort heeft een rechtopstaande groeiwijze en de bladeren kunnen tot wel 50 centimeter lang worden.
- Ficus Lyrata 'Compacta': dit is de compacte versie van de gewone Ficus Lyrata. De bladeren van deze Ficus zijn kleiner en de plant heeft een vollere uitstraling. Deze soort wordt minder hoog en is daardoor beter geschikt voor kleinere ruimtes.
- Ficus Lyrata 'Bambino': dit is de miniatuurvariant van de Vioolplant. De vioolvormige bladeren van deze soort zijn veel kleiner dan die van de gewone Ficus Lyrata. De bladeren van deze soort groeien dicht bij de stam, vertakken meer en groeien langzamer dan die van de gewone Ficus Lyrata. Daarmee is 'Bambino' geschikt voor kleinere ruimtes of als tafelplant.
- Ficus Lyrata 'Variegata': deze zeldzamere soort heeft opvallende bladeren met een groene en crèmekleurige of witte marmerachtige tekening. Dat maakt dat de vioolvormige bladeren van deze soort een extra bijzondere uitstraling hebben.
Ficus Lyrata op stam
Sommige variëteiten van de Ficus Lyrata, zoals de 'gewone' Ficus Lyrata (Ficus Lyrata 'Standard'), zijn specifiek gekweekt om een stam te ontwikkelen. Deze soorten krijgen vanaf de basis al een boomachtige uitstraling en kun je dus direct verkrijgen als Ficus Lyrata op stam. Andere soorten groeien in struikachtige vorm met meerdere takken en een bossige uitstraling, maar kunnen zich wel ontwikkelen tot een Ficus Lyrata op stam als de plant de juiste verzorging en ruimte krijgt, met andere woorden: je zult geduld moeten hebben, de plant moeten snoeien (lagere takken weghalen om een enkele stam te vormen) en ondersteunen (een stok of andere steun tegen de plant zetten zodat de stam recht omhoog groeit).
Ficus Lyrata: verzorging en standplaats
Ficus Lyrata in huis gehaald? Dan wil je daar natuurlijk maximaal van genieten. Bekijk hier de basisregels en tips voor de verzorging van kamerplanten en bekijk de onderstaande informatie over de verzorging en standplaats van Ficus Lyrata:
- Geef Ficus Lyrata kleine beetjes water, zodat de grond gelijkmatig een beetje vochtig blijft. Geef niet te veel water tegelijkertijd. 's Winters heeft de plant minder water nodig dan in de zomer.
- Geef de Ficus water wanneer de bovenste laag van de grond een beetje is opgedroogd.
- Ficus gedijt het beste bij een hoge luchtvochtigheid. Je kunt de plant daarom besproeien met een plantenspuit.
- Ficus Lyrata gedijt het beste op een lichte en warme plek, maar niet in de felle zon.
- Vermijd te koude temperaturen en tocht. Zorg voor een temperatuur van minimaal 15°C.
- Geef Ficus Lyrata bij voorkeur een zware pot. De plant kan vrij hoog worden en in de top erg zwaar worden. Een stevige pot geeft de plant stabiliteit.
- Komen er geen nieuwe bladeren meer bij of worden de bladeren kleiner? Dan heeft de kamerboom te veel schaduw.
- Het is niet noodzakelijk om Ficus Lyrata voeding te geven, maar je kunt de plant in het groeiseizoen (lente en zomer) universele plantenvoeding geven om gezonde groei te stimuleren.
- Draai de Ficus Lyrata regelmatig. Dat zorgt ervoor dat de plant symmetrisch groeit en niet scheef gaat groeien. Bladeren die veel licht vangen worden groter dan bladeren die minder licht vangen.
Ficus Lyrata bruine vlekken?
Krijgt je Ficus Lyrata bruine vlekken? Aan de bladeren kun je zien of je de plant te veel of te weinig water geeft. Bij te weinig water worden ze bruin, kunnen de bladeren bruine vlekken krijgen en/of eraf vallen. Geef de Ficus dan wat vaker water en/of vaker een sproeibeurt met een plantenspuit. Valt er slechts één blad af? Dat kan ook een teken zijn dat het blad oud was. Bij te veel water gaan de bladeren van de Vioolbladplant hangen en worden ze geel.
Ficus Lyrata snoeien of bijknippen: wanneer en hoe?
Het snoeien of bijknippen van Ficus Lyrata is niet noodzakelijk, maar vind je dat de plant te groot of te hoog wordt, of wil je de plant een voller uiterlijk geven, dan kun je ervoor kiezen om de Vioolbladplant te snoeien. Hoe je dat doet lees je hieronder, maar bekijk eerst deze 2 tips vooraf:
- Snoei Ficus Lyrata het liefst in de lente, want dan herstelt de plant het snelst omdat hij dan in een actieve groeifase zit.
- Let er bij het snoeien op dat je niet in contact komt met het witte sap van de Ficus Lyrata, want dat is giftig en kan voor (huid)irritatie zorgen. Trek daarom handschoenen aan.
Ficus Lyrata snoeien of toppen: zo doe je dat
- Bekijk de vorm van de Ficus Lyrata goed vanaf alle kanten. Welke zijtak groeit een verkeerde kant op en mag worden ingekort? Welke takken worden te hoog?
- Knip de gewenste takken af met een scherpe en schone snoeischaar. Knip de takken af vlak boven een blad.
- Wordt de plant te hoog en wil je de Ficus Lyrata toppen? Knip dan de top eraf, vlak boven een blad.
- Wanneer je de Ficus Lyrata snoeit, kan er melkachtig wit sap uit de snoeiwond komen. Dit sap kan (huid)irritatie veroorzaken, dus vermijd contact met huid en ogen en draag handschoenen tijdens het snoeien. Mocht je toch in aanraking komen met het sap, spoel dit dan direct van je huid af.
- Blijft de snoeiwond 'bloeden' met het melkachtige witte sap? Dan kun je de wond eventueel afdekken met kaarsvet.
Ficus Lyrata stekken: wanneer en hoe?
Van plan om je Ficus Lyrata de stekken, oftewel te vermeerderen? Lees dan eens dit artikel over stekken en bekijk het onderstaande stappenplan voor het stekken van Ficus Lyrata. Goed om te weten: er zijn verschillende manieren om een kamerplant te stekken, maar de Ficus Lyrata leent zich het beste voor zogeheten kopstek. Dat wil zeggen dat je de bovenste bladeren van de plant gebruikt om een nieuw stekje van te maken. Stek je Ficus Lyrata bij voorkeur in het groeiseizoen (lente of zomer), want dan groeit en wortelt het stekje het makkelijkst. Bovendien is het dan warmer en lichter dan tijdens de wintermaanden.
Ficus Lyrata stekken (kopstek): stappenplan
- Knip zo'n 10 centimeter van het uiteinde van een tak af, waar maximaal 2 bladeren aan zitten (een grotere stek met meer bladeren verdampt meer wat de kans op steksucces verkleint). Knip het stekje af vlak boven een blad van de moederplant.
- Plaats het stekje direct in lauw water en zet het stekje op een lichte en warme plek (rond de 20°C) en wacht totdat het stekje gaat wortelen. Dit kan een aantal weken duren! Let op: zet het stekje niet in direct zonlicht, want dan kan het stekje verbranden.
- Heeft het stekje voldoende grote wortels gekregen (zo'n 5 centimeter)? Dan kun je het stekje in een potje met potgrond planten. Houd de potgrond licht vochtig. Een te droge grond laat het stekje uitdrogen en een te natte grond zorgt ervoor dat het stekje minder goed wortelt.
- Verpot het stekje naar een grotere pot als het plantje groot genoeg is.
Waar komt de naam 'tabaksplant' vandaan?
Ficus Lyrata wordt ook wel Tabaksplant genoemd en dat is niet voor niks. Wanneer de bladeren van de Vioolbladplant gedroogd worden, zijn ze namelijk te gebruiken voor het maken van de buitenkant van sigaren.
Symboliek van ficus Lyrata
Ficus Lyrata heeft verschillende symbolische betekenissen, die vooral worden geassocieerd met kracht, geluk en overvloed. In de natuur groeit Ficus Lyrata als imposante boom, wat symbool staat voor uithoudingsvermogen en kracht. In veel Aziatische culturen wordt Ficus Lyrata gezien als plant die gezondheid en welvaart aantrekt. Dit heeft de plant te danken aan zijn grote, glanzende bladeren. Net als veel andere grote kamerplanten wordt Ficus Lyrata ook geassocieerd met voorspoed en positieve energie.
Is Ficus Lyrata giftig?
Ja, Ficus Lyrata is giftig voor mensen en dieren, zoals honden en katten. Inname en aanraking met het melkachtige sap van de plant kan (huid)irritatie veroorzaken. Ook inname van bladeren kan zorgen voor irritatie, zoals bultjes op de huid, misselijkheid en overgeven. Neem contact op met een (dieren)arts als dit gebeurt. Benieuwd naar meer giftige (en veilige) planten voor huisdieren? Lees dan dit handige artikel.
Herkomst Ficus Lyrata
De Ficus lyrata komt oorspronkelijk uit de tropische regenwouden van West- en Centraal-Afrika. De plant gedijt daar in de warme, vochtige omgeving van landen als Liberia, Gabon en Kameroen. Ficus Lyrata groeit daar in het wild als een grote boom, die kan uitgroeien tot wel 15 meter hoog.
Ficus Lyrata werd waarschijnlijk voor het eerst in Europa en andere werelddelen geïntroduceerd in de 18e eeuw, via handelsroutes tussen Afrika en Europa, waar planten werden verzameld door ontdekkingsreizigers en botanisten. Tijdens de victoriaanse tijd (19e eeuw) groeide de belangstelling voor tropische planten zoals Ficus Lyrata. Botanische tuinen speelden een sleutelrol in de toename van de populariteit.
In de 20e eeuw, vooral vanaf 1970, werd de Ficus Lyrata steeds populairder als kamerplant. De grote, opvallende bladeren maken deze imposante Ficus een geliefde plant in vele huiskamers, kantoren en openbare ruimtes wereldwijd.
