zonnehoed: kenmerken en bloeitijd
Zonnehoed, ook bekend onder de wetenschappelijke naam Echinacea, is een populaire en spectaculaire tuinplant (en snijbloem). De plant is te herkennen aan de lange stengels en opvallende bloemen met een hoog hart, dat zich ver boven de bloem verheft.
Zonnehoed is een kruidachtige plant uit de asterfamilie (Asteraceae), waartoe ook planten als zonnebloem, margriet en aster behoren. Zonnehoed is een makkelijke plant, kan goed tegen een beetje droogte en wordt zo'n 60-100 centimeter hoog. De oervorm is de Echinacea purpurea die zijn naam dankt aan de purperkleurige bloemblaadjes. Door veredeling is er tegenwoordig veel meer keuze. Van zachtgeel tot paars, van zalmkleurig tot wit en van oranje tot groen. Ook in bloemvorm komt er steeds meer variatie. Zo zijn er enkelbloemige en dubbelbloemige soorten.
Zonnehoed bloeit van juli tot september en de bloei houdt zo'n 6-8 weken aan. De bloemen van Echinacea zijn ook bijzonder goed als snijbloem te gebruiken in de vaas en zijn zelfs te drogen. Bovendien draag je met zonnehoed bij aan de biodiversiteit: een zonnehoed produceert een fijne honinggeur die bijen, vlinders en andere insecten aantrekt!
soorten zonnehoed (echinacea)
Er bestaan verschillende soorten zonnehoed, ieder met unieke kenmerken. In de volksmond wordt zonnehoed vaak onderscheiden aan de hand van de kleur (bijvoorbeeld 'rode zonnehoed', 'witte zonnehoed' en 'gele zonnehoed', maar dit zijn geen officiële soorten. Dit zijn de meest bekende (hoofd)soorten van zonnehoed:
- Echinacea purpurea: dit is de meest bekende soort zonnehoed. Deze soort is te herkennen aan de grote bloemen en een opvallend, oranje-bruin hart. De bloembladeren zijn lancetvormig en wat afhangend. Van origine is deze soort purperkleurig, maar tegenwoordig lopen de kleuren van deze soort uiteen van paars en roze tot rood, wit en geel.
- Echinacea angustifolia: deze soort heeft kleinere bloemen dan de Echinacea purpurea. De bloemen zijn vaak roze of paars van kleur en hebben een opvallend bruin hart. De bloemblaadjes zijn smal en staan doorgaans iets rechter dan die van Echinacea purpurea.
- Echinacea pallida: deze soort heeft langere, smallere bloemblaadjes die vaak lichtroze van kleur zijn en wat verder uit elkaar staan. Echinacea pallida heeft een opvallend, bruinrood hart.
- Echinacea tennesseensis: deze soort heeft oranje-roze bloemen. De bloemblaadjes zijn wat breder en staan dichter op elkaar dan die van de andere soorten. Echinacea tennesseensis blijft wat lager dan de andere soorten (zo'n 60 centimeter hoog, waar de bovenstaande soorten zo'n 80-90 centimeter hoog kunnen worden).
waar komt de wetenschappelijke naam echinacea vandaan?
De wetenschappelijke naam voor de plant zonnehoed, Echinacea, is afgeleid van het Griekse woord 'ekhinos', wat 'egel' betekent. Niet gek, want het opvallende, stekelige hart van de bloem doet denken aan de stekels van een egel. Ook de naam 'zonnehoed' is makkelijk te verklaren. Omdat de bloemblaadjes van de plant een beetje hangen rondom het hoge hart, lijkt het zo net een zonnehoed.
zonnehoed zaaien of planten: wanneer en hoe?
- Je kunt zonnehoed prima zelf zaaien. De plant zaait zichzelf vervolgens ook nog uit, waardoor de plant steeds groter wordt. Zaai de plant bij voorkeur in het najaar, wanneer de grond nog warm is van de zomer en voldoende herfstregen krijgt.
- Zonnehoed hoef je niet diep te zaaien. Bedek de zaadjes met een dun laagje aarde. Zaai met mate, want anders komen de kleine plantjes te dicht bij elkaar te staan. Zorg bij voorkeur voor zo'n 30-40 centimeter afstand tussen de jonge plantjes (en dun uit indien nodig).
- Zonnehoed planten in de volle grond? Dat kan vanaf het voorjaar tot de herfst (niet in een vorstperiode). Bekijk hier de beste tips en stappenplannen voor het planten van tuinplanten.
zonnehoed: standplaats en verzorging
Zonnehoed planten in je tuin of op je balkon? Bekijk de onderstaande tips voor de beste standplaats en de verzorging van zonnehoed:
- Een zonnehoed gedijt het beste op een warme plek in de volle zon of halfschaduw.
- Kalkrijke, humusrijkegrond die goed doorlatend is, is de beste basis voor een zonnehoed.
- Zonnehoed houdt niet van zware, natte (klei)grond.
- Zonnehoed is een makkelijke plant die niet veel voeding nodig heeft. Een arme zandgrond kun je eventueel bemesten met organische meststof in het voorjaar.
- Zonnehoed planten kunnen vrij groot worden en zichzelf uitzaaien, gun ze zowel in de volle grond als in potten de ruimte.
- Ondanks dat de plant vrij hoog wordt, hoef je'm niet te ondersteunen of begeleiden. De stengels zijn stevig kunnen tegen een stootje.
- Slakken zijn dol op de zonnehoed, leg dus eventueel wat koffiemaalsel rond de voet of bestrijdt slakken op een andere, milieuvriendelijke manier.
- Echinacea kan droogte goed verdragen, maar geef de plant tijdens langere, warme en droge periodes water.
zonnehoed snoeien: wanneer en hoe?
Is je zonnehoed uitgebloed? Voor veel soorten geldt dat ze een tweede keer (in datzelfde jaar) kunnen bloeien. Verwijder daarom de uitgebloeide bloemstelen vlak boven een zijscheutje om een tweede bloei te stimuleren en nog langer van je zonnehoed te genieten. Is je zonnehoed (na de tweede bloei) uitgebloeid? Dan kun je kiezen:
- Je doet niks en snoeit pas in het voorjaar: je laat alle uitgebloeide bloemstelen staan. De plant kan zichzelf op die manier uitzaaien, waardoor je volgend jaar meer zonnehoedjes in je tuin hebt staan. Bovendien zijn vogels dol op de zaadjes en is eventuele sneeuwval op de zonnehoedjes een prachtig zicht!
- Je dunt de plant uit in de herfst en snoeit de rest in het voorjaar: je kunt een aantal bloemstelen snoeien tot vlak boven de grond. Dit zorgt ervoor dat je de plant uitdunt en dat de plant zich minder uitzaait. Door een aantal stelen te laten staan kunnen de vogels (en jij) er in de winter ook nog van genieten.
- Je snoeit de plant volledig in de herfst: je kunt zonnehoed direct na de bloei volledig snoeien (rond eind september). Verwijder alle uitgebloeide stelen tot zo'n 15 centimeter boven de grond. Let op: deze optie heeft niet de voorkeur, want dan verlies je de decoratieve waarde en kunnen vogels er geen zaadjes meer uithalen.
Zonnehoed snoeien in het voorjaar: laat je (een deel van) de stelen in de herfst en winter staan? Dan kun je zonnehoed in het voorjaar volledig terugsnoeien tot vlak boven de grond (zo'n 15 centimeter). Ook kun je dode en/of beschadigde plantdelen weghalen. De plant loopt vanzelf weer uit en zal weer prachtig bloeien in de zomer!
zonnehoed: wel winterhard, niet wintergroen
Zonnehoed is winterhard tot zo'n -20°C, wat betekent dat de plant in de meeste klimaten prima kan overleven in de winter zonder dat hij beschermd hoeft te worden. Zonnehoed is echter niet wintergroen, dat wil zeggen dat de plant bovengronds afsterft in de winter. De wortels blijven actief en de plant loopt in het voorjaar vanzelf weer uit.
zonnehoed stekken/vermeerderen: hoe doe je dat?
Wil je zonnehoed vermeerderen? De plant zaait zichzelf uit wanneer je de uitgebloeide bloemen laat staan, maar wil je de plant vermeerderen door de plant te scheuren (deelstek), dan kan dat ook. Doe dit bij voorkeur in het voorjaar of in het najaar (niet tijdens het bloeiseizoen). Bekijk hier meer informatie en het stappenplan voor het scheuren van een plant.
herkomst van zonnehoed
Oorspronkelijk komt de zonnehoed uit Noord-Amerika waar hij op de droge prairies van de zuidelijke staten groeide. Later kwam de plant ook voor in de loofbossen in het westen en midden van de Verenigde Staten. Indianen gebruikten de plant toen al eeuwenlang als bestrijder van infecties. In de 17e eeuw werd de plant ontdekt door Europese ontdekkingsreizigers en botanici, die al snel de voordelen van de plant inzagen. De populariteit van de plant groeide enorm snel. Inmiddels is zonnehoed een zeer populaire borderplant, al zie je hem de laatste jaren ook steeds vaker als kuipplant.
is zonnehoed giftig?
Nee, zonnehoed (Echinacea) is niet giftig. De bloemen en bladeren van de plant zijn veilig voor mens en dieren zoals honden en katten. Sterker nog: de plant wordt gebruikt in kruidengeneesmiddelen en thee vanwege de veronderstelde gezondheidsvoordelen. Let op: hoewel de plant niet giftig is, raden we je niet aan om de plant te consumeren. Gebruik bij voorkeur alleen eetbare bloemen en planten van gespecialiseerde leveranciers die geteeld zijn voor consumptie.
positieve gezondheidseffecten van echinacea (zonnehoed)
Echinacea wordt al eeuwenlang gewaardeerd vanwege de gezondheidsvoordelen. De plant, met name Echinacea purpurea, wordt zowel in de traditionele als moderne geneeskunde gebruikt. Vroeger werd de plant gebruikt voor een breed scala aan aandoeningen, zoals voor het verzachten van pijn na insectenbeten, voor de behandeling van infecties, het verminderen van ontstekingen en ter ondersteuning van het immuunsysteem.
Tegenwoordig wordt Echinacea vooral gebruikt om het immuunsysteem te ondersteunen en de ernst en duur van verkoudheid en griep te verminderen (in capsules en tabletten). Bovendien wordt Echinacea ingezet als ontstekingsremmer en wordt Echinacea-extract toegevoegd aan huidverzorgingsproducten, omdat het de huid helpt te kalmeren, ontstekingen vermindert en wondjes helpt genezen. Daarnaast is Echinacea-thee populair ter versterking van het immuunsysteem.
symboliek zonnehoed
Zonnehoed staat symbool voor bescherming en genezing. De stekelige vorm van het bloemhart wordt vaak gezien als bescherming voor ziekte en kwaad. De positieve gezondheidseffecten van Echinacea (zoals hierboven beschreven), zorgen ervoor dat de plant symbool staat voor genezing.
